Tabiat Risalesi

Tanım

Ey esbapperest ve tabiata tapan biçare adam! Madem her şeyin tabiatı, her şey gibi 
mahluktur; çünkü sanatlıdır ve yeni oluyor. Hem her müsebbeb gibi zâhirî sebebi dahi masnudur. Ve madem her şeyin vücudu, pek çok cihazat ve aletlere muhtaçtır. O hâlde, o tabiatı icat eden ve o sebebi halk eden bir Kadîr-i Mutlak var ve o Kadîr-i Mutlak’ın ne ihtiyacı var ki âciz vesaiti, rubûbiyetine ve icadına teşrik etsin? Hâşâ! Belki doğrudan doğruya müsebbebi, sebep ile beraber halk ederek, cilve-i esmâsını ve hikmetini göstermek için bir tertib ve tanzim ile zâhirî bir sebebiyet, bir mukarenet vermekle eşyadaki zâhirî kusurlara, merhametsizliklere ve noksaniyetlere merci olmak için esbap ve tabiatı dest-i kudretine perde etmiş, izzetini o suretle muhafaza etmis.